Onderwijs dat niet past.

Weer Samen Naar School (WSNS) is een project met als doel kinderen, die extra zorg en begeleiding nodig hebben, zoveel mogelijk op een reguliere basisschool te houden. Het betreft voornamelijk om leerlingen die moeite hebben met leren of die gedragsproblemen hebben. Dit zijn bijvoorbeeld leerlingen met ADHD, dyslexie of bepaalde vormen van autisme. Zo startte dit ambitieuze project in 1991. Met de invoering van WSNS werd in 1998 ook een streep gezet door een deel van het speciaal onderwijs (LOM en MLK). Vanuit de (nieuwe) sbo (speciaal basisonderwijs) school moest voortaan de expertise komen voor de kinderen die extra begeleiding nodig hadden. Een mooi en ook idealistisch project zou je zo zeggen: Kinderen met een min of meer ernstige gedrags- of leerprobleem behoefden niet meer van de reguliere school af naar het speciaal onderwijs, maar konden voortaan in "hun eigen" omgeving worden opgevangen en begeleid. Wat is nu het resultaat als we bijna 20 jaar later de stand opmaken?
Tot een kwart van de leerlingen in het regulier basisonderwijs komt in aanmerking voor een aangepast programma. In een gemiddelde klas van 25 leerlingen gaat het dus om 5 à 6 leerlingen en zeker een tweetal daarvan heeft gedragsproblemen als ADHD of PDD-NOS. De overigen hebben behoorlijke lees-, taal- of rekenproblemen. Deze leerlingen werden voor 1998 verwezen naar de LOM- of MLK-school. Nu niet . De leerkracht, met niet meer dan PABO in zijn achterzak, wordt nu geacht de specialist te zijn die voor deze groep kinderen een programma op maat schrijft (handelingsplan) en het vervolgens zelf gaat uitvoeren.
In theorie klopt dit verhaal en ziet het er aardig uit. De praktijk laat echter iets heel anders zien.
De leerkracht is niet toegerust voor de begeleiding van kinderen die veel extra aandacht nodig hebben en die kinderen vergen zoveel aandacht van de leerkracht, vooral kinderen met gedragsproblemen, dat de overige kinderen in de groep regelmatig aandacht te kort komen. Het is het dus allemaal net niet. Kinderen die extra aandacht en deskundige begeleiding nodig hebben, krijgen die aandacht wel maar de noodzakelijke begeleiding niet of mondjesmaat en de 'gewone en gemiddelde' kinderen leiden onder het feit dat de een kleine groep kinderen de meeste tijd van de leerkracht opeist. Je zou gerust kunnen zeggen dat hier de Wet van Pareto van toepassing is: de leerkracht steekt 80 % van zijn tijd in 20 % van de kinderen. Beide groepen kinderen komen dus te kort op de basisschool. Gevolgen op langere termijn zijn evident. De groep 'probleemkinderen' worden niet adequaat geholpen en nemen hun inmiddels gegroeide problemen mee naar het voortgezet onderwijs, waar ze veelal terecht komen in de spelonken van het vmbo alwaar ze worden ondergebracht in de basisberoepsgerichte leerweg. Een 'opleiding' die je ook zonder diploma af kunt sluiten en die toegang geeft tot niveau 1 van het MBO. Op de vmbo kan men weinig meer doen aan de problemen van die kinderen, omdat de basis al niet goed is gelegd. Gevolg is dat een groot aantal van deze jongeren opgroeit met een weinig hoopvolle toekomst. De groep met niet of onvoldoende behandelde gedragsproblemen zijn de jongeren die in en vanaf de puberteit voor grotere problemen kunnen zorgen in het sociale verkeer. De uitzichtsloosheid van deze groeiende groep en de toenemende problematiek zorgen voor een grote toename van de maatschappelijke kosten. Enerzijds door de groei van de WSW bedrijven, anderzijds door het oplopend aantal kleine en geweldsdelicten. Het zou goed zijn te onderzoeken of de delictplegers inderdaad jongeren zijn die op de basisschool al gesignaleerd zijn voor een speciale behandeling.
Dat de middengroep kinderen aandacht te kort komt sinds de samensmelting van LOM en MLK in de sbo school en de daarmee gepaard gaande financiering die geen recht doet aan de zorg die de probleemkinderen verdienen en nodig hebben, zal in enkele gevallen ertoe leiden dat die 'gemiddelde' kinderen gaan onderpresteren. Grotere zorg is er echter voor nog een groep kinderen die extra aandacht nodig heeft, nl. de hoogbegaafden Dat deze kinderen mede leiden onder het gebrek aan aandacht dat de groepsleerkracht ze kan geven, blijkt mede uit het feit dat overal in het land de Leonardo klassen in het basisonderwijs als paddestoelen uit de grond schieten. Initiatieven die vaak mede worden toegejuicht door de overheid. Dat dit afbreuk doet aan Weer Samen Naar School schijnt niemand te deren. Het wordt echter nog erger.
Met ingang van 1 augustus 2012 wordt in Nederland het Passend Onderwijs ingevoerd. De overheid verplicht vanaf die datum de gewone scholen (reguliere scholen) om een passend onderwijsaanbod aan te bieden voor kinderen met een beperking, leer- of ontwikkelings-problemen, een stoornis of een ziekte. Passend onderwijs wordt gezien als een grote onderwijsvernieuwing. Ik durf de stelling aan dat het een drama wordt, omdat met de invoering van dit onderwijs geen enkel kind recht wordt gedaan en er alleen maar verliezers zullen zijn.
Het wordt onderwijs dat absoluut niet past.

Een sombere maar realistische beschouwing, helaas.

de Secretaris